نشست کمیسیون مشترک برجام روز گذشته- هفت اسفند 1398، 26 فوریه 2020- در هتل کوبورگ شهر وین برگزار شد. در پایان این نشست، کمیسیون مشترک بیانیه‌ای صادر کرده که در آن نقاط ضعف متعددی به چشم می‌آید. در همین راستا در ادامه این نوشتار به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم:
1- اعتراض ایران نسبت به عدم اجرای تعهدات طرف اروپایی در هیچ بخش از بیانیه پایانی ذکر نشده است. در حالی که مسئولین وزارت امور خارجه همواره در مصاحبه‌های مطبوعاتی خود بر عدم اجرای تعهدات برجام توسط کشورهای اروپایی سخن گفته‌اند اما در بیانیه پایانی نشست کمیسیون برجام کوچک‌ترین اشاره‌ای نسبت به این مسئله نشده است. در واقع در این بیانیه باید اعلام نگرانی ایران نسبت به عدم اجرای تعهدات کشورهای اروپایی و نقض برجام توسط این کشورها ذکر می‌شد اما به نظر می‌رسد که تیم مذاکره‌کننده وزارت خارجه از پیگیری این مهم ناتوان بوده است.
2- این پایان ماجرا نیست! قسمت مفتضح بیانیه جایی است که اعضای کمیسیون مشترک نسبت به گام‌های کاهش تعهدات ایران ابراز نگرانی می‌کنند! به زبان ساده‌تر آنکه در بیانیه پایانی نشست کمیسیون مشترک که نماینده ایران نیز در آن حاضر بوده، کشورهایی که تاکنون از اجرای تعهدات خود سرباز زده‌اند نسبت اقدام متقابل ایران احساس نگرانی کرده‌اند، اما تیم مذاکره کننده وزارت خارجه نسبت به این اقدام زیاده‌خواهانه حتی اعتراض نیز نمی‌کند! به این ترتیب تیم ایرانی عملاً مهر تائیدی بر این بیانیه زده است و نگرانی کشورهای اروپایی را مشروع به شمار آورده است چرا که در غیر این صورت باید یا در متن بیانیه پایانی و یا حداقل در مصاحبه‌های مسئولین وزارت خارجه اعتراض صریحی نسبت به این اقدام زیاده‌خواهانه کشورهای اروپایی می‌شد.
3- انفعال تیم مذاکره کننده وزارت خارجه نتیجه دیگری نیز به دنبال داشته است. نباید فراموش کرد که در کمیسیون مشترک برجام چین و روسیه نیز حاضر هستند؛ بنابراین بیانیه پایانی نه‌تنها مورد تائید کشورهای اروپایی بلکه با موافقت این دو کشور نیز همراه بوده است؛ در حالی که تیم ایرانی می‌توانست با چانه‌زنی صحیح و درگیر کردن چین و روسیه که مواضع نسبتاً نزدیک‌تری نسبت به ایران دارند از درج موضع زیاده‌خواهانه کشورهای اروپایی از یک‌سو جلوگیری کرده و از سوی دیگر اعتراض به حق خود نسبت به عدم اجرای تعهدات برجام توسط این کشورها را در متن پایانی بگنجاند اما نهایتاً این سه کشور اروپایی بوده‌اند که بیانیه مطلوب خود را با همراهی چین و روسیه صادر کرده‌اند. بنابراین این بیانیه به این معنی است که نه‌تنها فرانسه، انگلیس و آلمان بلکه روسیه و چین نیز نسبت به گام‌های کاهش تعهدات ایران احساس نگرانی می‌کنند! در حالی که موضع چین و روسیه طی سال‌های گذشته کاملاً مخالف نگرانی‌های درج شده در این بیانیه است و این بیانیه نیز تنها در نتیجه انفعال تیم مذاکره وزارت خارجه به ثمر نشسته است.
4- تجربه برجام نشان داد که تیم مذاکره کننده وزارت خارجه از توانایی کافی برای مذاکره کردن برخوردار نیست چرا که متنی را مورد توافق قرار داده که دارای ضعف‌ها و ایرادات فاحش است. مذاکرات اخیر نیز مجدداً مهر تائیدی بر این مسئله است؛ بنابراین بهتر است تا هرچه سریع‌تر نسبت به تغییر این تیم ضعیف اقدام شود تا بتوان از منافع ملی هرچه بهتر دفاع کرد.
گرداورنده:مهدی گیوکی
